Bağımlı çalışan mali müşavirlerimizle ilgili yazı dizimizde bu defa mobbing (baskı, bezdirme) konusunu hem genel hem de mesleki açıdan değerlendirip çözüm üreteceğiz. Bildiğiniz gibi mobbing, Türk Ceza Kanunu'na göre suçtur. Uygulanış biçimine ve kişide yarattığı tahribata göre maddi-manevi tazminattan hapis cezasına kadar yaptırımları vardır.

İş Kanunu'na göre de haklı fesih sebebidir. Mobbingin varlığı durumunda iş akdinin, İş Kanunu'nun 24. maddesinin 2. fıkrasının (b) ve (d) bentleri kapsamında haklı nedenle feshi mümkündür. Bununla birlikte bir davranışın mobbing sayılabilmesi için sistematik ve süregelen bir biçimde gerçekleşmesi gerekmektedir. Sadece anlık stres sonucu ortaya çıkan hakaretler veya dışlamalar mobbing kapsamında değerlendirilmemektedir.

Mobbing kapsamında nitelendirilen davranışlara örnek olarak:

- Mesleki yeterliliğin sürekli sorgulanması,

- Çalışana güvenilmediğinin belirtilmesi veya hissettirilmesi,

- Bilinçli ve kasıtlı olarak tamamlanması mümkün olmayan bir iş verilmesi,

- Kasıtlı olarak bilgi saklanması,

- Çalışanın görmezden gelinmesi, dışlanması ve iş ortamından soyutlanması,

- Yetkilerinin kısıtlanması veya iş tanımında olumsuz yönde değişiklikler yapılması sayılabilir.

Tabii ki mobbinge uğradığını iddia eden kişi, bunu ispat etmekle de yükümlüdür. İş yerindeki diğer çalışanların ifadeleri, kamera kayıtları, yaşanan olaylara ilişkin tutanaklar, psikolojik ve fiziksel sorunlara ilişkin doktor raporları gibi belgeler, mobbingi kanıtlamak için kullanılabilir.

Yukarıda bahsedilen hukuki zemin, gerek İş Kanunu gerekse Ceza Kanunu yönünden herkes için geçerlidir. Peki Bursa’daki 3.147 ve Türkiye’deki 72.322 bağımlı meslektaşımız bu konuyla ilgili neler yaşıyor, bilen var mı?

- Yaptıkları işin cezai sorumlulukları,

- Parasal sorumlulukları,

- Zaman yönetimi krizi,

- Çalışma saatleri,

- Görev tanımlarındaki belirsizlik…

Her işin muhasebe departmanından geçmesi ve muhasebenin bir iş akış istasyonu olması, mali müşavirleri operasyonel krizlerin merkez üssü haline getirmiştir.

Oysa bir firma organizasyon anarşisi yaşıyorsa, yapısal sorunlarına yoğunlaşmalı ve öncelikle onu ortadan kaldırmalıdır.
Meslektaşlarımız, yaşanan krizlerin sorumlusu olmadığı gibi, bunların ceremesini çekmeye de mecbur değildir. İş analizlerini ve gerekliliklerini yerine getirmeyen firmalar, bu krizleri meslektaşlarımıza yansıtmaktadır.

İşveren mobbingine karşı meslektaşlarımız hukuki olarak korunmalıdır.

-Odaların hukuk servisleri bu konuyu ele almalıdır.

-İşverenlere mobbing konusunda bilgilendirme ve uyarı yazıları gönderilmelidir.

-Meslektaşlarımızın çalışma koşulları düzenli olarak izlenmelidir.

-Bağımlı çalışan meslektaşlarımızın, haklarını bilerek öz güvenle hareket etmelerini sağlayacak bir oda yapısı oluşturulmalıdır.

Bununla birlikte, mobbing yalnızca işverenler ile meslektaşlarımız arasında değil, meslektaşlarımızın birbirlerine uyguladığı bir sorun olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Firmalar veya ofisler, büyüklüklerine göre birden fazla mali müşavir çalıştırmaktadır. Bu durum, meslektaşların birbirleriyle ast-üst ilişkisi içinde olmasına yol açabilmektedir. Dolayısıyla mobbing, meslektaş tarafından meslektaşa da uygulanabilmektedir.

Her ne kadar TCK’ya göre maddi-manevi tazminat ve hapis cezasına kadar varan bir suç, İş Kanunu’na göre ise haklı fesih sebebi olarak kabul edilse de, meslek kanunumuzda bu konuda bir boşluk bulunmaktadır.
Bugüne kadar hiçbir ODA veya TÜRMOB yöneticisi, meslektaşların birbirine uyguladığı mobbingi ele almamıştır.

Bu nedenle disiplin yönetmeliği yeniden ele alınmalı ve güncellenmelidir.

Bu sayede;

- Mobbinge uğrayan meslektaşlarımız, odalara başvurmalı ve hızlı bir şekilde sonuç almalıdır.

- Mahkemelerdeki davalar uzun ve yıpratıcıdır. Ancak meslek hukukunda bir karşılığı olması, disiplin cezası ile yaptırım altına alınması, daha hızlı ve caydırıcı bir çözüm olacaktır.